مضرات نیترات و نیتریت مواد غذایی بر سلامت انسان
نیترات یکی از مواد شیمیایی است که اغلب به صورت طبیعی در آب و خاک وجود دارد. خرید کوره ازمایشگاهی وارد شدن آن به چرخه غذایی انسان اجتناب ناپذیر است. از طرف دیگر در بسیاری از محصولات فراوری شده گوشتی مانند سوسیس مقدار مجاز نیتریت به عنوان نگهدارنده و با خاصیت ضد میکروبی استفاده می شود. نیترات اغلب به صورت نمک در آب، میوه، سبزیجات و محصولات غذایی دیده می شود. اگر این ماده از حدود تعیین شده در اسناد استاندارد بالاتر باشد می تواند باعث بروز مسمومیت و بیماری هایی مانند سرطان شود. به همین دلیل اندازه گیری نیترات و نیتریت بسیار مهم است.
اندازه گیری نیترات و نیتریت به روش اسپکتروفتومتری یکی از آزمایش های رایج اما مهم در آزمایشگاه های آب و فاضلاب، خاک، مواد غذایی و آزمایشگاه های همکار استاندارد است. در این مقاله تجهیزات آزمایشگاهی مورد نیاز و روش انجام آزمایش معرفی می شوند.
چرا مقدار نیترات در آب و مواد غذایی که مصرف می کنیم مهم است؟
نیترات ها مواد شیمیایی هستند که وقتی وارد بدن می شوند و تحت شرایط فیزیولوژیکی خاص بدن به نیتریت کاهش پیدا می کنند. نیتریت می تواند شکل همگلوبین را تغییر دهد. به هیمن دلیل انتقال اکسیژن کاهش پیدا می کند. از طرف دیگر نیتریت باعث ایجاد مواد شیمیایی به شدت سرطان زایی مانند نیتروزوآمیدها و نیتروزوآمین های می شوند. این مواد تاثیر وحشتناک تری روی نوزادان، جنین و مادران باردار دارد.
نیترات همواره در آب، سبزیجات، خاک و بسیاری از مواد غذایی که مصرف می کنیم به صورت طبیعی وجود دارد. اگر نیترات از سطح مشخصی پایین تر باشد، نمی تواند آسیبی به بدن وارد کند. مشکل از جایی ناشی می شود که مقدار نیترات به دلیل ورود فاضلاب های صنعتی به آب افزایش پیدا می کند. از طرف دیگیر نیتریت به عنوان یکی از افزودنی های فراورده های غذایی خصوصا گوشتی شناخته می شود.
برای کنترل آسیب زا نبودن آب و مواد غذایی که مصرف می کنیم، اندازه گیری سطوح مشتقات اکسید نیتروژن در آزمایشگاه ها ضروری است.
انواع روش های اندازه گیری نیترات
- طیف سنجی یا اسپکتروسکوپی فرابفنش یا جذب اتمی
- کروماتوگرافی یونی
- الکتروشیمیایی با استفاده از الکترودهای خاص
- الکتروفورز موئینه یونی
مزایا و معایب روش اسپکترفتومتری
استفاده از روش اسپکتروفتومتری فرابنفش نسبت به سایر تکنیک ها رایج تر است. این روش ساده تر و ارزان تر است. اما با توجه به این که بیشتر مواد آلی در طوب موج فرابنفش و مرئی جذب دارند، ممکن است تداخل دیده شود. اما با استفاده از مشتق دوم طیف این مشکل تا حدی برطرف می شود.
تجهیزات آزمایشگاهی مورد نیاز برای اندازه گیری نیترات و نیتریت
این لیست شامل مهم ترین تجهیزات آزمایشگاهی که برای تست نیترات طی کاهش نیترات به نیتریت استفاه می شوند، است.
- هود شیمی
- اسپکتروفتومتر
- بن ماری آزمایشگاهی یا حمام آب جوش
- ترازوی آزمایشگاهی
- همزن مغناطیسی
- دیونایزر آزمایشگاهی
- کاغذ صافی
- میکسر آزمایشگاهی
- انواع شیشه آلات آزمایشگاهی مانند بشر، ارلن، پیپت، قیف و همزن شیشه ای در حجم های و اندازه های لازم
دستورالعمل آزمایش نیترات و نیتریت
سطوح نیترات و نیتریت در نمونه های مختلفی مانند آب، خاک، شیر، سبزیجات، میوه، گوشت، فراورده های گوشتی مانند سوسیس و کالباس و … باید اندازه گیری شوند. نحوه آماده سازی هر کدام از این نمونه ها متفاوت است. بهترین مرجع برای روش آماده سازی انواع نمونه ها، اسناد سازمان ملی استاندارد است.
برای اندازه گیری نیترات و نیتریت باید محلول های معرف، شاهد و بلنک را آماده کنید. محلول های سدیم نیترات، سیدم نیتریت، بافر آمونیاک، پتاسیم هگزاسیانو فرات، روی استات، دی سدیم تترابورات ۱۰ آبه یا بوراکس و کادمیوم سولفات نیاز دارید.
البته در مراجع برای نمونه های مختلف، معرف ها و محلول های متفاوتی پیشنهاد شده اند که بررسی تمام این روش ها در این مقاله نمی گنجد.
در نهایت باید نمودار کالیبراسیون جذب به وسیله امواج الکترومغناطیس فرابنفش در طول موج 538 نانومتر با حداقل 6 نقطه با استفاده از نمونه های استاندارد شاهد و مجهول به دست آورید. سپس مقدار میلی گرم یون نیترات و نیتریت را در یک لیتر یا یک کیلوگرم محلول محاسبه کنید. بررسی کنید که آیا مقدار به دست آمده در محدوده مجاز و استاندارد هست یاخیر.
- یکشنبه ۰۵ فروردین ۰۳ ۱۷:۰۶
- ۱۵ بازديد
- ۰ ۰
- ۰ نظر