اداره کل ثبت شرکت ها و مالکیت صنعتی

اداره کل ثبت شرکت ها و مالکیت صنعتی، شامل دو اداره است. یکی اداره ثبت شرکت ها و موسسات غیر تجاری و دیگری اداره مالکیت صنعتی.

الف) اداره ثبت شرکت ها و موسسات غیر تجاری

این اداره به موجب ماده 1 نظامنامه (آیین نامه) اجراء قانون ثبت شرکت ها، مصوب خرداد 1310 ایجاد شده است و در ابتدا نام آن، دایره ی ثبت شرکت ها بود. براساس قانون ثبت شرکت ها و آیین نامه اجرایی آن، تمام شرکت هایی که در ایران تشکیل و مرکز اصلی آن ها در ایران است، شرکت ایرانی محسوب می شوند و باید به ثبت برسند. همچنین هر شرکت خارجی که در کشور اصلی آن، شرکت قانونی شناخته شده است، برای این که بتواند در ایران به وسیله شعبه یا نماینده خود فعالیت تجاری کند، باید در ایران به ثبت برسد.

شرکت های ایرانی که مرکز اصلی آن ها در تهران است و همچنین شرکت های خارجی در اداره ثبت شرکت ها و موسسات غیر تجاری که مقر آن در تهران است به ثبت خواهند رسید.در این اداره، دفتر مخصوصی برای ثبت شرکت های خارجی خواهد بود و این شرکت ها باید در این دفتر به ترتیب تقاضا و در تحت نمره ترتیبی ثبت شوند.

شرکت های ایرانی که مرکز اصلی آن ها در شهرستان هاست،در اداره ثبت همان محل به ثبت می رسند.تغییراتی که در این شرکت ها(اعم از شرکت های ایرانی و خارجی)ایجاد می شوند و مطابق قانون تجارت یا لایحه اصلاحی قانون تجارت باید ثبت و اعلام شوند،در این اداره (یا اداره ثبت شهرستانی که شرکت در آن جا به ثبت رسیده است) ثبت و اعلام خواهند شد.موسسه های غیر تجاری نیز به موجب ماده 584 قانون تجارت که تاریخ ثبت آن ها را در دفتر ثبت مخصوصی که وزارت عدلیه معین خواهد کرد،تاریخ ایجاد شخصیت حقوقی آن ها می داند، باید به ثبت برسند.

در این اداره، همچنین باید تجار (اعم از حقیقی و حقوقی و اعم از ایرانی و خارجی) نام خود را در دفتر ثبت تجارتی به ثبت برسانند. تکلیف تجار به ثبت نام خود در این دفتر، ناشی از حکم ماده 16 قانون تجارت است. در اینجا نیز تجار حقیقی و شرکت هایی که تجارتخانه یا مرکز اصلی آن ها در تهران است نام خود را در دفتر ثبت تجارتی اداره ثبت شرکت ها و موسسات غیرتجاری ثبت می کنند و آن هایی که تجارتخانه یا مرکز اصلی آن ها در شهرستان ها است، در دفتر ثبت تجارتی اداره ثبت محل، نام خود را به ثبت می رسانند.

شرکت های خارجی که مرکز اصلی آن ها در خارج از ایران است ولی در ایران شعبه یا شعبی دارند، باید در دفتر ثبت تجارتی اداره ثبت شرکت ها و موسسات غیرتجاری نام خود را ثبت کنند. تغییراتی که بعد از ثبت نام تاجر در وضعیت او ایجاد می شوند باید در این دفتر به ثبت برسند. مثلاَ فوت تاجر حقیقی یا تغییر محل تجارتخانه یا مرکز اصلی شرکت یا شعبه آن و نیز ورشکستگی تاجر حقیقی یا تغییر محل تجارتخانه یا مرکز اصلی شرکت یا شعبه آن و نیز ورشکستگی تاجر و انحلال شرکت، باید به اداره ثبت شرکت ها و موسسات غیر تجاری اطلاع داده شود تا اعلام گردد و تقاضای (اظهارنامه) ثبت تغییرات تنظیم و تسلیم شود تا در دفتر ثبت تجارتی به ثبت برسد.

از آنجایی که در هنگام ثبت نام تجار در دفتر ثبت تجارتی، باید تقاضای ثبت به موجب سه نسخه اظهارنامه به عمل آید که یکی از آن ها با قید شماره ثبت و تاریخ و اسم و دفتر ثبت تجارتی به وزارت بازرگانی ارسال شود، در هنگام ثبت تغییرات شرکت نیز باید اظهارنامه ثبت تغییرات در سه نسخه تنظیم و امضاء و تسلیم شود و یک نسخه از اظهارنامه به آن وزارتخانه ارسال شود.

اداره ثبت شرکت ها و موسسات غیر تجاری به موجب مواد 6 و 11 و 12 قانون تجارت، دفاتر تجاری (به استثنای دفتر کپیه) را امضاء و پلمپ می نماید. نهایت این که دفاتر تجاری آن دسته از تجار حقیقی که در تهران تجارتخانه دارند یا شرکت هایی که مرکز اصلی آن ها در این شهر واقع است، در اداره نامبرده امضاء و پلمپ می شوند. درباره شرکت های خارجی نیز که در کشور اصلی، شرکت قانونی شناخته شده اند و در ایران به وسیله شعبه خود فعالیت تجاری می کنند، امضاء دفاتر تجاری آن ها و پلمپ این دفاتر در اداره ثبت شرکت ها و موسسات غیر تجاری انجام می شود. شرکت های ایرانی که مرکز اصلی آن ها در شهرستان ها است و نیز تجار حقیقی که در آن شهرستان ها تجارتخانه دارند، دفاتر خود را در اداره ثبت محل به امضاء پلمپ آن اداره می رسانند.

ب)اداره مالکیت صنعتی

مالکیت صنعتی، عبارت است از مالکیت شخص بر یکی از حقوقی که در زمینه صنعت و تجارت برای اشخاص، شناخته شده است مانند حق بر علامت تجاری و حق بر اختراع (حق اختراع). این مالکیت،هم جنبه مادی (مالی) دارد و هم جنبه غیرمالی (معنوی) و جنبه اخیر به جنبه مادی غلبه کرده است و به همین جهت، مالکیت صنعتی را مالکیت معنوی نیز می گویند و در ایران و سایر کشورهای جهان،با وضع قوانین خاص از این مالکیت حمایت می کنند. درباره مالکیت صنعتی، کنوانسیون پاریس معروف به قرارداد پاریس در سال 1883 به تصویب اعضای کنفرانسی که برای تدوین آن در پاریس گرد هم آمده بودند رسید و سپس به تدریج کشورهای دیگر به آن کنوانسیون ملحق شدند.

دولت ایران به موجب قانون الحاق دولت ایران به قرارداد پاریس، مصوب اسفند 1337 به این قرارداد ملحق شد و وزارت خارجه وقت، زمان این الحاق را 24/9/1338 اعلام کرد. در این کنوانسیون،بعداَ به سال های 1967(1346) و 1979(1358) اصلاحاتی به موجب کنوانسیون های استکهلم به عمل آمد و قانون الحاق دولت ایران به این اصلاحات در سال 1377 به تصویب رسید.

برای حمایت از مالکیت صنعتی، باید شخصی که صاحب آن است، مالکیت خود را به ثبت برساند و به همین جهت، مقرراتی درباره ثبت آن، وضع و به تصویب رسیده است. در ایران، قانون ثبت علایم و اختراعات مصوب 1310 و آیین نامه اصلاحی اجرای قانون ثبت علایم تجاری و اختراعات مصوب 1337 در حال حاضر مجری است.

اداره مالکیت صنعتی، علامت تجاری و اختراع را ثبت می کند و به این ترتیب، برای صاحب علامت تجاری تصدیق ثبت علامت تجاری صادر می شود و حق انحصاری استفاده از علامت تجاری برای مدت 10 سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه ثبت علامت تجاری به وجود می آید که این مدت برای دفعه های متعدد قابل تمدید است. درباره اختراع، صاحب اختراع می تواند درخواست ثبت اختراع را بنماید و اداره مالکیت صنعتی، گواهی نامه ثبت اختراع را به نام او صادر می کند.

https://danasabt.ir/2023/09/04/%d8%b1%d8%a7%d9%87%d9%86%d9%85%d8%a7%db%8c-%d8%ab%d8%a8%d8%aa-%d9%84%d9%88%da%af%d9%88/

به این گواهی نامه، ورقه اختراع نیز می گویند و برحسب این که صاحب اختراع برای چه مدتی درخواست کرده باشد(5 سال تا 20سال) حق انحصاری استفاده از اختراع، از تاریخ تسلیم اظهارنامه  ثبت اختراع با اوست. بدون این که این مدت قابل تمدید باشد زیرا پس از این مدت، هر کس می تواند از آن اختراع استفاده کند. هم علامت تجاری و هم اختراع، باید در اداره مالکیت صنعتی که در تهران واقع است به ثبت برسند.