یکی از انواع شرکت های تجاری در ایران، شرکت های سهامی هستند. پلمپ دفاتر شرکت های سهامی مهم ترین نوع شرکت تجاری می باشند. چرا که، انجام پروژه های بزرگ صنعتی ، تجاری مثل سدها ، شهرک ها ، آسمان خراش ها و کارخانجات بزرگ خودرو، هواپیما و کشتی سازی جز از طریق تشکیل شرکت های سهامی میسر نیست. زیرا اولاَ انجام این گونه پروژه ها نیاز به سرمایه انبوهی دارد که معمولاَ از طریق سرمایه های خصوصی امکان پذیر نیست، ثانیاَ تعداد شرکا در این شرکت ها زیاد و در نتیجه میزان سرمایه گذاری هر فرد نوعاَ خیلی زیاد نیست و ثالثاَ میزان خطر ، در صورت ورشکستگی ، برای هر شریک ، غیرقابل جبران نیست زیرا مسئولیت شرکا فقط محدود به سهام آنان در شرکت است.
شرکت سهامی به دو نوع تقسیم می شود: شرکت سهامی عام و شرکت سهامی خاص که ذیلاَ به بررسی ویژگی های منحصر شرکت سهامی عام می پردازیم.
- شیوه تاسیس
از بنیادی ترین تفاوت های شرکت سهامی عام ، امکان پذیره نویسی و یا پذیرش عمومی سرمایه از راه پذیره نویسی در شرکت سهامی عام و ممنوعیت بهره گیری از این راهکار در شرکت سهامی خاص است. پذیره نویسی را باید امتیازی تلقی نمود که قانون گذار بنا به ملاحظات خاص مربوط به شرکت های سهامی عام به این شرکت اعطا نموده است. ساز و کار یاد شده از این جهت امتیازی مهم به شمار می رود که طرق تامین سرمایه مورد نیاز برای تاسیس شرکت و یا فراهم آوردن نقدینگی لازم جهت افزایش سرمایه در شرکت های تجاری، محدود و در عین حال بسیار پرهزینه است. بر همین اساس، تجویز مراجعه به عموم آسان ترین و ارزان ترین شیوه جذب سرمایه به شمار می رود. علاوه بر مزایای گفته شده، راهکار پذیره نویسی ، تعهدات و مسئولیت های حقوقی ناظر به دیگر روش های تامین سرمایه، از قبیل دریافت وام و تسهیلات از منابع باتکی یا مالی اعتباری و یا انتشار اورق مشارکت را ندارد.
از سوی دیگر، اعطای امتیاز مزبور مستلزم رعایت تشریفات و اقدامات دقیقی دانسته شده است که عدم رعایت هر یک از آن ها ممکن است موجبات بطلان اقدام و در نتیجه بطلان شرکت حتی پس از ثبت را فراهم آورد.
- شمار سهامداران و تعداد مدیران
شمار سهامداران شرکت سهامی عام نبایستی از پنج عضو کمتر باشند. همچنین اعضای هیئت مدیره شرکت سهامی عام به صراحت ماده 107 لایحه اصلاحی قانون تجارت 1347 نباید از 5 عضو کمتر باشد، در حالی که راجع به شرکت سهامی خاص هیچ مقرره قانونی وجود ندارد.
- میزان سرمایه
وجه ممیزه مهم دیگر شرکت سهامی عام ، تفاوت چشمگیر در حداقل میزان سرمایه لازم برای تاسیس و فعالیت آن است. به موجب ماده 5 لایحه اصلاحی قانون تجارت 1347 " سرمایه شرکت های سهامی عام از پنج میلیون ریال و سرمایه شرکت های سهامی خاص از یک میلیون ریال نباید کمتر باشد ". مطابق بخش اخیر همان ماده، مبلغ سرمایه هر یک از شرکت های سهامی پس از تاسیس نیز نبایستی از میزان مقرر در ماده یاد شده کمتر گردد. تفاوت در میزان سرمایه دو شرکت با توجه به اهداف تشکیل و شیوه جذب سرمایه هر یک از این دو، تمایزی منطقی به نظر می رسد. معذلک، با توجه به گذشت مدت زمان طولانی از وضع مقرره بالا و نوسانات عظیم اقتصادی ، مبلغ مقرر به عنوان حداقل سرمایه، پاسخگوی تعهدات شرکت های سهامی و نیز تامین کننده حقوق بستانکاران و اشخاص ذی نفع مرتبط به این گونه شرکت ها نیست.
با درک واقعیت گفته شده، در ماده 483 لایحه اصلاحی قانون تجارت 1384 در حداقل میزان سرمایه این شرکت ها تغییری بنیادین به شرح ذیل مقرر شده است :
" در موقع تاسیس سرمایه شرکت های سهامی عام از مبلغ پنج میلیارد ریال و سرمایه شرکت های سهامی خاص از مبلغ پانصد میلیون ریال نباید کمتر باشد.
تبصره : در صورتی که تصدی به موضوع تجاری خاصی مستلزم سرمایه گذاری بالاتری باشد، با تصویب هیئت وزیران حداقل سرمایه لازم تعیین خواهد شد."
- امکان انتشار اوراق مشارکت ( قرضه )
مطابق مقررات لایحه اصلاحی قانون تجارت 1347 منعکس در مواد 51 تا 71، " شرکت سهامی عام می تواند ... اوراق قرضه منتشر کند ". اگرچه در مقرره بالا، منعی به اعطای چنین امکانی برای شرکت سهامی خاص پیش بینی نشده ، لکن عدم منع در این خصوص را نمی توان به مفهوم تجویز تلقی نمود. زیرا انتشار اوراق مشارکت ( قرضه ) امتیازی تلقی شده که استفاده از آن مستلزم اثبات وجود جواز قانونی است. با این حال ، دهه اخیر شاهد تحول عمیقی در قانون گذاری حاکم بر اوراق قرضه بوده است. نخست آنکه عنوان اوراق قرضه که به مفهوم وام متضمن همراه به بهره است به مفهومی متفاوت و منطبق به یکی از عقود مشابه مضاربه تغییر یافته است. افزون بر آن، حوزه اشخاص مجاز به انتشار اوراق قرضه که در مورد شرکت های تجاری محدود به شرکت سهامی عام بود، در قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت 1376 به شرکت سهامی خاص و تعاونی نیز گسترش یافت. در نتیجه، امکان انتشار اوراق مشارکت همانند گذشته دیگر وجه افتراق میان دو شرکت سهامی به حساب نمی آید، هر چند که در عمل ، مراجع ذی ربط بدون توجه به تغییر نگرش مقنن، بر رویه پیشین گام بر می دارند.
- پذیرش در بازار بورس اوراق بهادار
از ویژگی های منحصر شرکت سهامی عام، که آن را از کلیه شرکت های تجاری و از جمله شرکت سهامی خاص متمایز می سازد، امکان عضویت این شرکت در بازار بورس اوراق بهادار است. در حالی که، علی رغم تجویز انتشار اوراق مشارکت برای شرکت های سهامی خاص به موجب قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت 1376 این شرکت ها مجاز به ارائه اوراق مشارکت یا برگه های سهام خود در این بازار نیستند.
- یکشنبه ۱۰ دی ۰۲ ۱۲:۰۱
- ۱۷ بازديد
- ۰ ۰
- ۰ نظر