شرایط صدور اوراق مشارکت توسط شرکت های سهامی عام و خاص و تعاونی

صدور اوراق قرضه یا اوراق مشارکت با هدف سرمایه گذاری و جلب نقدینگی اشخاص صورت می گیرد. ثبت شرکت مسئولیت محدود صرف نظر از ماهیت و آثار متفاوت آن ها، هدف هر دو عبارت از جذب نقدینگی به منظور سرمایه گذاری است. به همین دلیل توصیف این اوراق به عنوان اوراق سرمایه گذاری، توصیف مناسبی به نظر می رسد.
برای نخستین بار در بند " ب " تبصره 85 قانون برنامه پنج ساله دوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در سال 1373، اوراق مشارکت به شرح ذیل تعریف گردید :
" اوراق مشارکت، اوراق بهاداری است که به قیمت اسمی مشخصی منتشر می شود و به سرمایه گذارانی که قصد مشارکت در اجرای طرح های زیر بنایی ، تولیدی و ساختمانی را دارند به فروش می رسد. خریداران این اوراق به نسبت قیمت اسمی در سود حاصل از اجرای طرح مزبور شریک خواهند شد ."
قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت تلاش نمود تا تعریف کامل تری را به دست دهد. به موجب ماده 2 آن قانون ، اوراق مشارکت چنین تعریف شده است :
" اوراق مشارکت ، اوراق بهادار بانام یا بی نام است که به موجب این قانون به قیمت اسمی مشخص برای مدت معین منتشر می شود و به سرمایه گذارانی که قصد مشارکت در اجرای طرح های موضوع ماده 1 را دارند واگذار می گردد. دارندگان اوراق به نسبت قیمت اسمی و مدت زمان مشارکت در سود حاصل از اجرای طرح مربوط شریک خواهند بود ".
همان گونه که ملاحظه می گردد، در تعریف بالا برخلاف اوراق قرضه، به سود حاصل از مشارکت و نه بهره اشاره شده است. آیین نامه اجرایی همان قانون در ماده 1 ضمن تکمیل تعریف بالا اشخاص نجاز به انتشار اوراق مشارکت را مشخص نموده است، که علاوه بر دولت ، شهرداری ها ، نهادهای عمومی و عام المنفعه ، شرکت های سهامی عام و خاص و تعاونی نیز مجاز به انتشار اوراق مشارکت هستند.

• شرایط صدور اوراق مشارکت

جز دولت، اگر سایر دستگاه های مجاز ( یعنی شرکت های دولتی، شهرداری ها ، موسسات عمومی غیردولتی، موسسات عام المنعه ، شرکت های وابسته به دستگاه های مذکور، شرکت های سهامی عام و خاص و شرکت های تعاونی تولیدی ) بخواهند اوراق مشارکت منتشر کنند، باید قواعد ذیل را رعایت کنند : ( ماده 4 قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت و ماده 26 قانون بازار اوراق بهادار )
1- در شرکت های دولتی انتشار اوراق مشارکت، باید به تصویب مجمع عمومی یا شورای عالی شرکت های مربوطه برسد.
2- حداکثر میزان ( سقف ) اوراق مشارکت قابل انتشار برای دستگاه های فوق، در هر سال با توجه به سیاست های پولی و مالی کشور توسط شورای پول و اعتبار تعیین و اعلام می گردد.
3- سازمان بورس بورس و اوراق بهادار طرح مشمول اوراق مشارکت را بررسی نموده و در صورتی که دارای توجیهات کامل اقتصادی، فنی و مالی باشد، پس از ارائه تضمین کافی توسط موسسه و یا شرکت متقاضی به بانک عامل، مجوز انتشار اوراق مشارکت را به میزان لازم صادر خواهد کرد.
به موجب مقررات لایحه اصلاحی قانون تجارت 1347 ، شرایط انتشار اوراق مشارکت عبارت است از :
1- تصویب مجمع عمومی فوق العاده و یا تجویز اساسنامه
2- توجیه فنی – اقتصادی و مالی
3- تناسب میزان ( سقف ) اوراق مشارکت قابل انتشار با خالص دارایی ناشر
4- تضمین بازپرداخت اصل و سود متعلق در سررسید های مقرر در اوراق مشارکت
5- دیگر شرایط ( شرایط خاص ) از جمله پرداخت کلیه سرمایه ثبت شده شرکت، گذشت حداقل دو سال از تاریخ ثبت شرکت و تصویب دو ترازنامه مالی شرکت در مجمع عمومی عادی

• شرایط صدور اوراق مشارکت توسط دولت

اگر دولت بخواهد اوراق مشارکت منتشر نماید باید قواعد ذیل را رعایت نماید : ( ماده 3 قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت )
1- انتشار اوراق مشارکت از طرف دولت صرفاَ برای تامین منابع مالی مورد نیاز جهت اجرای طرح های عمرانی انتفاعی دولت مجاز است.
2- صدور اوراق مشارکت به میزانی مجاز است که در قوانین بودجه سالانه کل لکشور پیش بینی می شود.
3- تضمین بازپرداخت اصل و سود علی الحساب و سود تحقق یافته این قبیل اوراق توسط وزارت امور اقصادی و دارایی به عمل خواهد آمد.