الزام تجار به ثبت در دفتر ثبت تجاری

الزامهای تجاری به مجموعه قوانین و مقرراتی اطلاق می شود که بازرگانان مکلف به رعایت آن شده اند و یا در اموری از آن منع گردیده اند و چنانچه خلاف این قوانین و مقررات عمل کنند مجازات هایی در مورد آن ها اعمال می شود. ثبت شرکت به نظر می رسد که قانونگذار به دو منظور این الزامات را ایجاد کرده است. حفظ حقوق اشخاص ثالث و تسهیل کنترل فعالیت تجاری تاجر.
می توان این الزامات را در دو دسته " الزامات عام تجار " و " الزامات خاص تجار" دسته بندی نمود. الزامات عام مجموعه قوانین و مقرراتی است که کلیه تجار مکلف به رعایت کردن آن ها هستند. از جمله این قوانین و مقررات ثبت نام در دفتر ثبت تجاری و داشتن دفاتر تجاری هستند. این دو تکلیف در قانون تجارت پیش بینی گردیده است. در ذیل راجع به ثبت نام در دفتر ثبت تجاری و اهمیت آن سخن خواهیم گفت. لطفاَ ما را تا انتهای این مقاله همراهی بفرمایید. خاطر نشان می شویم در صورت مواجه شدن با هر گونه سوال و یا ابهامی در این رابطه می توانید با همکاران ما در ثبت شرکت فکر برتر تماس حاصل فرمایید. متخصصان ما در این مرکز، از طریق مشاوره ی تلفنی رایگان شما را راهنمایی خواهند کرد.

• دفاتر تجاری و انواع آن

در علم حقوق – چه در عمل و چه بر طبق موازین حقوقی – همیشه بین دو موضوع تفکیک شده است یکی وجود حق و دیگری اثبات آن چه بسیار مواردی که شخص با داشتن حق، در اثر عدم قدرت برای اثبات آن و نداشتن دلایل و مدارک کافی در محضر قاضی محکوم به بی حق شده است. عرفاَ نیز هر وقت انسان صحبت از حقی به میان می آورد مردم از او دلیل و مدارک می خواهند تا حق را به او بدهند.
به طور کلی می توان گفت در موارد اختلاف ، برای اثبات حق در مراجع قضایی، دلایل و مدارک اثبات حق حتی از خود آن مهم تر است زیرا استفاده از حق منحصراَ باید از مسیر دلایل و مدارک مورد قبول باشد.
اگر چه ، لزوم اثبات حق به وسیله دلیل ، در مورد همه مردم ضرورت دارد با این وجود ، این در مورد کسانی که با دیگران به اصطلاح حساب و کتاب دارند ، از جمله تجار و کسبه ، که به طور مرتب با دیگران داد و ستد داشته و دارای روابط مالی و تجاری هستند لزوم داشتن وسایل و لوازم خاصی که در موارد اختلاف معرف وضع آنان باشد بیشتر احساس می گردد.
این وسایل اسناد و مدارک مختلفی می تواند داشته باشد ولی از قدیم الایام دفاتر تجاری بهترین وسیله برای نشان دادن واقعیت روابط تجاری تجار محسوب شده است.
طبق ماده 6 قانون تجارت " هر تاجری به استثنای کسبه جزء ، مکلف است دفاتر ذیل یا دفاتر دیگری را که وزارت عدلیع به موجب نظامنامه قائم مقام این دفاتر قرار می دهد داشته باشد :
1. دفتر روزنامه  2. دفتر کل  3. دفتر دارایی 4. دفتر کپیه

• دفتر ثبت تجاری

یکی دیگر از الزاماتی که قانون بر عهده تجار گذارده است نام نویسی آنان در دفتر ثبت تجاری است. منظور از دفتر ثبت تجاری دفتری است که در محل معینی قرار دارد و تجار ، اعم از حقیقی یا حقوقی باید طبق مقررات نام خود را در این دفتر ثبت نمایند. دفتر ثبت تجاری در بسیاری از کشورها وجود دارد و فایده آن به قرار ذیل است :
الف ) دلالت تاجر بودن
ب) اطلاع از تعداد و نوع فعالیت تجار
ج) اطلاع تجار از وضع یکدیگر
د ) روشن کردن وضعیت مالیاتی
ه ) اعطای بعضی از امتیازات

• الزام تجار به ثبت در دفتر ثبت تجاری

ماده 16 قانون تجارت مقرر می دارد : " در نقاطی که وزارت عدلیه مقتضی دانسته و دفتر ثبت تجاری تاسیس کند کلیه اشخاصی که در آن نقاط به شغل تجارت اشتغال دارند اعم از ایرانی و خارجی به استثنای کسبه جزء باید در مدت مقرر اسم خود را در دفتر ثبت تجاری به ثبت برسانند والا به جزای نقدی از دویست تا دو هزار ریال محکوم خواهند شد. ".
طبق ماده 17 قانون تجارت مقررات مربوط به دفتر ثبت تجاری به موجب نظامنامه معین خواهد شد و این نظامنامه نیز در سال 1325 به تصویب وزارت عدلیه رسیده است.
طبق مقررات آیین نامه مذکور در هر محلی که اداره یا دایره یا شعبه ثبت تشکیل شود یک دفتر ثبت تجاری به منظور ثبت نام بازرگانان و بنگاه ها و شرکت های تجاری تشکیل و کلیه بازرگانان و بنگاه ها و شرکت های تجاری اعم از ایرانی یا خارجی مکلف اند نام خود را در دفتر مزبور به ثبت برسانند و کلیه بازرگانان مکلف اند شماره ثبت تجاری را در بالای کلیه اسناد و مدارک خود ( یادداشت های تجارتخانه ، فاکتورها ، اوراق سفارش و سایر اسناد و نشریات ) ، ضمن درج عنوان تجاری قید نمایند.
این الزام قانونی برای این است که اشخاصی که با تاجر معاملاتی دارند بتوانند از وضع تاجر اطلاعاتی کسب کنند. اشخاص مذکور با در دست داشتن شماره ثبت تجاری می توانند به اداره ثبت شرکت ها مراجعه و اطلاعات لازم در مورد شرکت یا تاجر مورد نظر خود را به دست بیاورند.
لازم یه یادآوری است که دفتر ثبت تجاری باید به وسیله دادستان یا نماینده وی شماره گذاری ، امضا و مهر شود و مجموع صفحات دفتر در اول و آخر آن با قید تاریخ ذکر گردد.
با توجه به اینکه وضعیت تاجر همیشه به یک صورت باقی نمی ماند و ممکن است بعد از ثبت ، تغییراتی در وضعیت شرکت به وجود آید ، تاجر یا شرکت تجاری ، مکلف است هر گونه تغییری که در وضعیت او به وجود می آید از قبیل افزایش یا کاهش سرمایه ، فوت مدیر یا مدیران ، ورشکستگی یا انحلال شرکت را به اطلاع مسئول دفتر ثبت تجاری برساند. عدم ثبت نام تاجر در دفتر ثبت تجاری و یا عدم ذکر شماره ثبت در صورتحساب ها و مکاتبات و نشریات تاجر مستلزم پرداخت جریمه از دویست تا دو هزار ریال خواهد بود.
لازم به ذکر است که نه در قانون تجارت ( مواد مربوط به دفتر ثبت تجاری ) و نه در آیین نامه دفتر ثبت تجاری الزامی برای انتشار خلاصه مندرجات ثبت پیش بینی نشده است.
همچنین مقررات مزبور پیش بینی نکرده اند که آیا اشخاص می توانند با مراجعه به دفتر ثبت تجاری اطلاعاتی که لازم دارند کسب کنند ؟ یاید یادآوری کرد که مقررات بعضی از کشورها انتشار خلاصه مندرجات ثبت دفاتر تجاری مانند شرکت ها را اجباری کرده است. قاعدتاَ هر ذینفعی باید بتواند با مراجعه به دفاتر ثبت تجاری اطلاعات مورد نیاز خود را کسب کند.
طبق ماده 4 آیین نامه ثبت تجاری بازرگانان و بنگاه های بازرگانی و شرکت های تجاری که به شغل بازرگانی اشتغال ورزیده یا تاسیس می شوند در ظرف یک ماه از تاریخ شروع به کار یا تاسیس مکلف اند اظهارنامه تنظیم و به دفتر ثبت تجاری تسلیم نمایند و طبق همان آیین نامه باید اظهارنامه در سه نسخه روی نمونه های چاپ مخصوصی که از متصدی دفتر ثبت تجاری محل گرفته می شود تنظیم و به همان دفتر تسلیم و رسید گرفته شود.
در ماده 6 آیین نامه مزبور مشخص شده است که اظهارنامه باید متضمن چه نکاتی باشد که به دلیل جلوگیری از اطاله بحث از ذکر آن خودداری می شود.