ثبت علائم تجاری تصویری

علائم تصویری، همان طور که از نام آن پیداست ، نشانه های غیرنوشتاری هستند، اما اغلب به همراه علائم نوشتاری به کار می روند. اخذکارت بازرگانی  این علائم را می توان به پنج دسته اصلی تقسیم نمود :
1. علائم صرفاَ تصویری

این گونه علائم، شامل لوگوها و تصاویری است که تبلور محصول یا خدمات موسسه هستند. این علائم می توانند از سه نوع حمایت قانونی برخوردار باشند. به عنوان علامت بازرگانی و تولیدی، همبن طور به مثابه حق مولف یا حق بر نقوش و الگوها. در این میان تصویری که تحت پوشش حق مولف قرار می گیرد از استحکام بیشتری برخوردار است و به هیچ وجه شخص ثالث نمی تواند از آن بهره برداری کند.
لازم به ذکر است که اغلب علائم از اشکال حیوانات گرفته شده تا کیفیت آن حیوان را به موسسه مربوط نسبت دهند مثلاَ کفش بلا با تصویر اسب است. در فرانسه برخی از بانک ها از تصویر سنجاب به عنوان نشانه شمارش پول بهره می گیرند. گاه نیز هیچ ارتباط منطقی میان کیفیت حیوان و محصول و خدمات وجود ندارد ، مثلاَ تصویر تمساح که روی پیراهن مارک لوگوست وجود دارد هیچ کیفیتی که قابل انتساب به پیراهن باشد ندارد. ظاهراَ لقب آقای رونه لاگوست، سازنده این علامت ( از بازیکنان معروف تنیس ) تمساح است و همین لقب را به صورت تصویر یک سوسمار روی لباس و کم کم روی کالاهای دیگر چون کمربند حک نموده است.
در برخی کشورها حمایت از تصویر ثبت شده ( در چهارچوب حقوق نقوش و الگوها ) روی تمام محصولاتی است که علامت روی آن ها قرار گرفته است، به عبارت روشن تر حمایت از علائم تصویری به خود نقاشی محدود می شود و قضات هرگونه نقش یا الگوی همانند و یا مشابه را مورد مجازات قرار می دهند. مضاف بر این با استفاده از این " حق مولف " مجازات مربوط را ، حتی زمانی که از علامت یاد شده برای محصولات متفاوت استفاده می شود به اتهام بهره برداری غیرقانونی ، به شخص ثالث تحمیل می کنند.
برعکس اگر علائم تصویری به عنوان علامت تجاری ثبت شود ( برعکس حقوق بر نقوش و الگوها ) ، حمایت قانونی از علامت محدود می شود به انعکاس آن ها برای محصولات و خدماتی که به هنگام ثبت در اظهارنامه در آن ها یاد شده است ، اما همین حمایت محدود نیز، به نوعی می تواند قلمروی وسیعی را تحت پوشش قرار دهد ، یعنی نه تنها حمایت علیه " علائم همانند " بلکه علیه  " علائم نزدیک و تقریباَ مشابه " نیز صورت می گیرد. در این وضعیت گرایش دادگاه ها به سوی مجازات جاعلانی است که از علائم تصویری مشابه بر روی محصولات همانند و یا مشابه ( هم طبقه ) استفاده کرده اند.
علاوه بر این ضرورت ، " جدید بودن " و تازگی داشتن برای اعتبار علامت تجاری و صنعتی الزامی نیست و ثبت کننده می تواند تصویری استفاده شده ولی ثبت نشده را یا تصویری که ثبت آن منسوخ شده را دوباره به ثبت برساند. در حالی که نقوش و مدل ها بایستی حتماَ ویژگی تازگی و جدید بودن را به همراه داشته باشند.
ناگفته نماند که تصاویر ترکیبی ( سنتز) پیلتوگرام ، نمادهای ریاضی، اشکال مبهم و هولوگرام ها نیز ممکن است به عنوان علائم تجاری معتبر ثبت شوند. البته برای هولوگرام انتشار عناصر مختلف تشکیل دهنده آن به طور جداگانه و به صورت یک نقشه ضروری است.
بالاخره باید یادآوری نمود که نمی توان از علائم پرچم های رسمی، مثل حلقه های پرچم المپیک یا پرچم های ملی یا بین المللی چون پرچم اتحادیه اروپا، به عنوان علامت تجاری استفاده یا از آن ها تقلید کرد.
2. علائم تصویری همراه با طراحی و نامگذاری
این دسته از علائم شامل دونوع علامت است : برچسب ها ، نامگذاری ها ( یا علائم نوشتاری) در چهارچوب یک طراحی خاص و همین طور علائم همراه با لوگوها. برجسب ها از قدیمی ترین انواع علامت تجاری هستند که سابقه آن ها در قرن نوزده وجود دارد. امروزه نیز برچسب ها از موقعیت بالایی، به ویژه برای محصولات کشاورزی برخوردارند.
گرافیک یا طراحی ویژه از نامگذاری یا از حروف اختصاری نیز از گونه های معتبر برچسب به حساب می آید. در واقع با استفاده از علائم تصویری، حیات علائم نوشتاری تداوم می یابد، اما باید تاکید کرد که اینگونه علائم ( تصویری، طراحی ، برچسب ها ...) برای ادامه حیات خود بهتر است " به روز " باشند، یا بهتر است گفته شود دنباله روی مد باشند. بنابراین مدت عمر آن ها کوتاه است ، حتی گاهی کمتر از مدت زمان حمایتی که از ثبت یک علامت تجاری به دست می آید. ( یعنی ده سال).
3. اشکال، لفافه ها و ظروف
اینگونه از علائم که مربوط به شکل و لفافه یا پوشش و ظرف کالاها و حتی خدمات هستند به طور روزافزودنی افزایش می یابند. این وضعیت به ویژه در عطریات و مواد غذایی بیشتر به چشم می خورد ، برای مثال شکل بطری کوکاکولا و کانادا در آی و حتی شکل بیرونی و مشخص کننده برخی رستوران ها ( همچون " مک دونالد " و یا " کورت پای " ) ، به عنوان علامت تجاری تحت حمایت قرار دارند. اینگونه علائم در برخی کشورها به سختی ثبت می شوند. در ایران " شکل بیرونی و ظاهری " یک فروشگاه یا رستوران زنجیره ای تا این زمان به ثبت نرسیده است. به علاوه برخی از علائم چون برچسب ها و طراحی و لفافه ها نیز مجبورند در راستای اهداف بازاریابی با مد روز حرکت کنند. در نتیجه ، در بلند مدت با سختی می توان از آن ها حمایت کرد و لازم است در این زمینه از مارک نوشتاری و شکل لفافه و ظرف به طور جداگانه حمایت کرد.
4. ترکیب رنگ ها
ترکیبی از دو یا چند رنگ نیز می تواند به عنوان علامت تجاری ثبت شود.
5. علائم مرکب
علائم مرکب ( درهم آمیخته ) آن هایی هستند که مرکب از عناصر متنوع همچون یک اسم تجاری، یک عدد یا یک یا چند رنگ ، یک واژه خارجی همراه با یک علامت تصویری. از این علائم می توان به طور جداگانه و مستقل از ترکیب کلی حمایت کرد.

• مشکلات ثبت علائم تصویری و نمایشی

به نظر می رسد وارد کردن یک علامت نمایشی و تصویری در یک فضای مربع شکل هشت سانتی متری بسیار مشکل باشد. در سال 1993 شرکت مک دونالد علامت تجاری خود را به صورت عکسی رنگی از تجهیزات داخلی یکی از شعب خود به ثبت رسانید، اما هنگامی که تلاش نمود در مقابل یکی از رقبای خود، علامت ثبت شده را به عنوان سند حقانیت مطرح کند با مشکل روبرو شد. دادگاه تجدید نظر، مسئول رسیدگی به این دعوی، درخواست شرکت مک دونالد را به علت اینکه برخی از عناصر تشکیل دهنده علامت مبهم و نامشخص بود، رد نمود.